آب صابون یا روغن حل شونده چیست؟ مزایا و معایب

به طور کلی، آب صابون محلولی یا روغن حل شونده است که می توان آن را با آب مخلوط کرد تا امولسیون پایداری را ایجاد کند. پایداری این امولسیون و مقاومت آن در برابر خوردگی و زنگ زدگی، از مزایای این محصول است. این ماده به صورت گسترده در صنایعی مانند تراشکاری، پرس و برش فلزات استفاده می شود. در ادامه به بررسی دقیق تر آن، مزایا و معایب آن می پردازیم.

آب صابون چیست؟

همانطور که می‌دانید وقتی روغن به آب اضافه می‌شود، به شکل قطرات ریز روی سطح آب شناور می‌ماند و با آن ترکیب نمی‌شود. آب صابون، برخلاف روغن، ماده‌ای است که به راحتی در آب حل می‌شود و یک امولسیون پایدار ایجاد می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود تا در صورت استفاده از این محلول، فلزات در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت بیشتری پیدا کنند. یکی از مزایای کلیدی این ماده این است که برخلاف روغن‌های معمولی، به راحتی با آب مخلوط می‌شود و امولسیونی یکنواخت تشکیل می‌دهد.

امولسیون، که از ترکیب دو مایع غیرقابل اختلاط مانند آب و روغن ایجاد می‌شود، نقش کلیدی در عملکرد این ماده دارد. این ترکیب به‌طور گسترده در صنایعی مانند فلزکاری، تراشکاری و به عنوان روان‌کننده در فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شود. آب صابون نه تنها به کاهش اصطکاک و حرارت کمک می‌کند، بلکه از فلزات در برابر آسیب‌های ناشی از خوردگی و زنگ‌زدگی نیز محافظت می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده تا به ماده ضروری در بسیاری از صنایع تبدیل شود.

ترکیبات آب صابون:

استفاده از این محصول با کمک ماده ای به نام امولسیفایر معنا پیدا می کند. این ماده به کاهش سرعت واکنش شیمیایی در مواد کمک می کند و آب صابون را پایدار می کند. به طور کلی ترکیبات این محصول شامل:

• آب
• مواد قلیایی
• ضد خوردگی
• مواد ضد کف
• روغن‌های معدنی
• مواد فعال سطحی
• ضد باکتری و ضد قارچ

و افزودنی های خاص هستند. لازم است بدانید برای اینکه این ماده زیاد کف نکند و جلوی دید را نگیرد، ماده ای به نام ضد کف (خرید ضد کف) در آن می ریزند. همچنین بایوسایدها و افزودنی های ضد زنگ از دیگر مواد اصلی افزوده شده به آن هستند. بایوسایدها به آن اضافه می شوند تا رشد باکتری ها و قارچ ها را متوقف کنند.

در زمان استفاده از آن باید بدانید که این محصول به صورت غلیظ فروخته می شوند و در زمان مصرف باید با آب رقیق شود. آن را باید در محیط خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری نمایید. همچنین این محصول پس از مدتی ممکن است آلوده شود. از این رو باید به صورت دوره ای آن را تعویض نمود.

انواع آب صابون:

این ترکیب یا همان روغن حل شونده، با توجه به کاربردهای مختلفی که دارد، انواع مختلفی دارد. هر یک از آنها در صنایع مختلف روغن کاری، فلزکاری، تراشکاری و صنعتی استفاده می شود. انواع آن شامل:

• نانو
• روغنی
• مصنوعی
• نانو روغن
• خنک کننده زیستی

در زمان انتخاب هر یک از آنها لازم است برخی نکات را در نظر داشته باشید. برای مثال فرایندهای سنگین، نیازمند روغن حل شونده با روان کنندگی بالا هستند؛ در حالی که فرایندهای با سرعت بالا نیازمند خنک کنندگی بیشتری هستند. برخی از فلزات مانند آلومینیوم به محصولی با خاصیت ضد خوردگی نیاز دارند.

کاربردها:

این محصول برای مصارف مختلفی کاربرد دارد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

روان کننده:

برای کاهش اصطکاک در حین کار و در نتیجه کاهش حرارت تولیدی بین فلزات از این محصول استفاده می کنند. با اینکار اصطکاک بین سطح مورد نظر و ابزار برش کاهش یافته و دما کاهش می یابد.

خنک کننده:

در صنایعی که فلزات را شکل داده یا برش می دهند، به دلیل اصطکاک بالا گرمای زیادی آزاد می شود. از این رو در این صنایع، از این ماده به عنوان خنک کننده استفاده می کنند. خنک کننده برای بهبود کیفیت کار و سرعت بخشی به آن ضروری است. از این رو، این محصول به عنوان خنک کننده نیز کاربرد دارد. البته در موارد دقیق تر به تنهایی کافی نیست و لازم است از خنک کننده های تخصصی‌تر استفاده شود.

ضد زنگ:

همانطور که می دانید از این ماده در زمان کار با فلزات استفاده می کنند. فلزات ممکن است در طول زمان زنگ بزنند. پس برای جلوگیری از زنگ زدگی باید از این ماده استفاده کنید. با این کار محصولات فلزی تا ماه ها زنگ نخواهند زد.

فواید آب صابون:

از مزایایی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پاک کنندگی بالا: ترکیبات صابونی خاصیت پاک کنندگی بالایی دارند و می توانند آلودگی ها و ذرات را از روی سطوح شسته و جدا کنند.
• قابلیت انحلال در آب: این ترکیب به راحتی با آب مخلوط می شوند و استفاده از آنها در سیستم های خنک کننده یا روان کننده ساده‌تر است.
• هزینه پایین: این ماده معمولا هزینه کمتری نسبت به سایر روان کننده یا خنک کننده ها دارد. به همین دلیل یک انتخاب اقتصادی برای صنایع است.
• کاهش اصطکاک و حرارت: استفاده از روغن حل شونده به عنوان روان کننده در فرایندهای صنعتی می تواند به کاهش اصطکاک و جلوگیری از تولید حرارت اضافی کمک کند.

همچنین این مواد دوستدار محیط زیست هستند و آسیب کمتری می رسانند.

مضرات آب صابون صنعتی:

البته در کنار تمام مزایایی که دارند، خالی از عیب نیست. این معایب شامل:

• ایجاد خوردگی: اگر به درستی کنترل نشود، می تواند باعث خوردگی در فلزات شود.
• ایجاد کف: این مواد ممکن است در شرایط خاص، کف تولیدی تولید کنند که می تواند عملکرد سیستم را مختل کند.
• کاهش کارایی در دماهای بالا: روغن حل شونده ممکن است در دماهای بسیار بالا خاصیت خود را از دست بدهند و به خوبی عمل نکنند.
• نیاز به نگهداری مداوم: برای حفظ کیفیت و اثر بخشی، باید ترکیب روغن حل شونده به صورت مداوم بررسی شود تا غلظت مناسب حفظ گردد.

همچنین ممکن است برای برخی از مواد یا سطوح حساس مناسب نباشد و به روان کننده های تخصصی تری نیاز داشته باشیم.

 جمع بندی:

به طور کلی، آب صابون یا روغن حل شونده، یک مایع صنعتی است که با آب مخلوط می شود تا امولسیونی پایدار بسازد. این ترکیب به صورت گسترده در صنایعی مانند تراشکاری، برش و شکل دهی فلزات استفاده می شود. این محصول در انواع مختلفی تولید می شود و انتخاب نوع مناسب به نوع فرایند و فلز وابسته است.