ترمومتر جیوه ای (دماسنج جیوه ای)

دماسنج های جیوه ای برای قرن ها در زندگی ما حضور داشتند، اما جیوه ی درون آنها ماده ای بالقوه خطرناک است. از این رو، این روزها تنها در آزمایشگاه ها برای انجام آزمایش های علمی یا در صنایع از آنها استفاده می کنند. اگرچه دماسنج های جیوه ای بسیار دقیق هستند؛ اما به شدت سمی، شکننده با نقطه انجماد پایین هستند. هر گونه شکستگی یا نشتی این تجهیزات به شدت مضر است و اگر به درستی دفع نشود، به شدت برای محیط زیست آلوده است؛ از این رو حمل و دفع آن باید بسیار ایمن انجام شود. در ادامه به بررسی دقیق تر این ترمومتر جیوه ای، ویژگی ها، نحوه عملکرد، روش های ایمن جمع آوری و شیوه ی خرید آنها می پردازیم. 

قیمت خرید ترمومتر جیوه ای آزمایشگاهی:

برای اطلاع از قیمت و خرید ترمومتر جیوه ای به شیمی استور مراجعه نمایید. شیمی استور ارائه دهنده تجهیزات آزمایشگاهی با بهترین کیفیت و قیمت، به صورت آنلاین است.

ترمومتر جیوه ای چیست؟

وسیله ای برای اندازه گیری دما که از جیوه برای نمایش تغییرات دمایی استفاده می کند، دماسنج جیوه ای نام دارد. به طور کلی، تغییرات دمایی با انبساط و انقباض جیوه مشخص می شود. از این وسیله می توان برای تعیین دمای بدن، مایعات و بخارها استفاده کرد.

این تجهیز آزمایشگاهی در خانه ها، آزمایشات آزمایشگاهی و کاربردهای صنعتی استفاده می شود. در خانه ها به عنوان دماسنج تب، دماسنج فر و برای تهیه آبنبات ها کاربرد دارد.

ساختار:

یک ترمومتر جیوه ای یک قطعه شیشه ای لوله ای شکل است که یک مخزن پر از جیوه را در بر می گیرد. به یک کانال بسیار نازکی به نام حفره مویرگی متصل است و محفظه ای دارد که جیوه از مخزن می تواند به آن منبسط شود. انتهای کوتاه تر و پیازی لوله حاوی مخزن، حباب و انتهای بلندتر و باریک تر با سوراخ ساقه نامیده می شود. یک مقایس درجه بندی برای حرارت روی ساقه آن به دقت درج شده است. فضای بالای جیوه ممکن است با نیتروژن پر شود یا در فشار کمتر از اتمسفر، خلا جزئی باشد. با تغییر دمای محیط اطراف، جیوه از نظر حرارتی منبسط و منقبض می شود و باعث می شود که از مخزن خارج یا به داخل حرکت کند و در همان زمان از طریق سوراخ بالا یا پایین بیاید.

انواع ترمومتر جیوه ای:

این وسایل در اندازه ها و اشکال متنوعی وجود دارند که برای کاربردهای خاص طراحی شدند. دماسنج های جیوه ای در پزشکی، کاربردهای صنعتی و آزمایشگاهی استفاده می شوند. انواع مختلف آن شامل نوک باریک (مناسب برای دهان یا زیر بغل) و نوک گرد است. نوک باریک معمولا برای اندازه گیری دمای بدن کاربرد دارد و نوک گرد برای اندازه گیری های آزمایشگاهی استفاده می شود. البته نوک باریک که برای سنجیدن دمای بدن استفاده می شود نیز، خود دارای دو مدل است:

• دماسنج خوراکی/کودک حاوی 0.61 گرم جیوه
• دماسنج دمای پایه (برای ردیابی تغییرات جزئی دمای بدن) حاوی 2.25 گرم جیوه

هر یک از انواع نام برده شده در بالا، برای کاربرد مشخص و معینی مورد استفاده قرار می گیرند.

دماسنج جیوه ای چگونه کار می کند؟

جیوه فلزی به شکل مایع و بسیار براق است. این ابزار آزمایشگاهی بر اساس اصل ساده انبساط کار می کند. زمانی که ماده درون آن توسط محیط گرم می شود، منبسط می شود و در لوله شیشه ای بالا می رود. مقیاس مشخص شده روی آن، دقیقا با مقادیر فیزیکی جیوه و قطر لوله شیشه ای مطابقت دارد تا دما به راحتی خوانده شود. حال اگر مایع داخلی خنک شود، سطح آن نیز کاهش می یابد و دمای پایین تری را نشان می دهد.

محدوده دمایی:

محدوده دمایی این وسیله بسیار وسیع است و بین 37ºC- الی 356ºC است. این ترمومتر را نمی توان برای دماهای کمتر از 39ºC- یا دمای بالاتر از 356.7ºC استفاده کرد.

کاربردها:

این نوع ترمومتر در بسیاری از کاربردها مانند آزمایش های شیمیایی، حمام های آب و اسید، بانک خون، اجاق ها و انکوباتورها استفاده می شود. از دیگر کاربردهای صنعتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لبنیات
• کشتی
• کنسرو سازی
• مخازن مواد شیمیایی
• نانوایی و شیرینی پزی
• نیروگاه ها و لوله کشی
• تجهیزات گرمایشی و سرمایشی

جیوه با گرم شدن منبسط می شود و امکان اندازه گیری دما به صورت کاملا دقیق را فراهم می کند.

جایگزینی برای دماسنج جیوه ای:

از آنجایی که این نوع دماسنج، دارای جیوه است و این فلز ماده ای بسیار خطرناک است، توصیه می شود برای کاربردهای خانگی از جایگزین های ایمن تری استفاده نمایید. ترمومتر جیوه ای و الکی هر دو دارای ساختار مشابهی هستند، اما ترمومتر الکلی برای کاربردهای خانگی بسیار ایمن تر است.

مزایا و معایب:

جیوه یک رسانای عالی است و با گرما منبسط می شود و اندازه گیری دقیق دما را فراهم می کند. اما شیشه آن به اندازه ای ظریف است که می تواند به راحتی خرد شود. بخار آن سمی است و اگر به درستی کار نکند برای سلامتی مضر است. جیوه نقطه انجماد بالایی دارد و استفاده از آن را در شرایط دمایی بسیار پایین محدود می کند.

هشدار:

برای کاهش خطرات ناشی از آن باید حمل و نقل به شکلی ایمن انجام شود و از دستکش و عینک محافظ استفاده نمایید. اگر در زمان استفاده دماسنج بشکند، آن را به شکلی مناسب دور بیاندازید. زیرا دماسنج بخارهای جیوه ای آزاد می کند که برای سلامت انسان ها و محیط زیست مضر است. اگر ترمومتر آسیب ببیند یا بشکند، بیرون ریختن جیوه درون آن می تواند مشکلات سلامتی جدی در پی داشته باشد. علائم مسمومیت با آن شامل:

• اسهال
• سردرد
• استفراغ
• درد شکم
• حالت تهوع
• مشکل تنفسی

است. قرار گیری در معرض طولانی مدت با آن می تواند آسیب کلیوی و عصبی به دنبال داشته باشد.

در صورت شکستن، فورا محل را ترک نمایید. با دقت تمامی قطعات ریخته شده را جمع آوری کنید. سپس در پلاستیک یا شیشه مربا قرار دهید و درب آن را به خوبی ببندید.

بازار خرید و فروش جهانی:

ارزش بازار آن در سال 2019 برابر با 1.3 میلیارد دلار بوده و پیش بینی می شود تا سال 2031 به 2.8 میلیارد دلار برسد و رشد 8.7 درصدی داشته باشد. یکی از عوامل اصلی که بر گسترش بازار این ماده تاثیر دارد، افزایش بیماری های عفونی، پیشرفت های فنی و افزایش استفاده از دماسنج های مادون قرمز غیرتماسی در بخش های مختلف است. یکی دیگر از عواملی که بازار آن را به جلو می برد، گسترش تجارت مواد غذایی است. بر اساس نوع محصول، بازار جهانی آن به بخش های مختلفی تقسیم می شود. برای مثال بر اساس کاربرد بخش های پزشکی، صنعتی، غذایی، آزمایشگاهی و غیره را داریم.

ترمومتر جیوه ای را از کجا بخریم؟

برای خرید این تجهیز به شیمی استور مراجعه نمایید. شیمی استور ارائه دهنده تجهیزات آزمایشگاهی (قیمت خرید تجهیزات آزمایشگاهی) با بهترین کیفیت و قیمت به صورت آنلاین است. 

جمع بندی:

ترمومتر جیوه ای یکی از رایج ترین و اولین وسایل برای اندازه گیری دما بوده است. ساز و کار این وسیله بسیار راحت است و با انبساط و انقباض جیوه کار می کند. این وسیله این روزها تنها برای آزمایشگاه ها و صنایع استفاده می شود و در خانه ها محبوبیت چندانی ندارد. زیرا، اگرچه اندازه گیری دمای آن بسیار راحت است؛ اما به شدت سمی است. برای خرید ترمومتر جیوه ای آزمایشگاهی با بهترین کیفیت و قیمت به شیمی استور مراجعه نمایید.

سوالات متداول

چه مقدار جیوه در دماسنج شیشه ای وجود دارد؟

حدودا 1.5 الی 5 گرم جیوه در این نوع تجهیزات به کار رفته است.

چرا از دماسنج های جیوه ای استفاده می شود؟

زمانی که جیوه گرم می شود به روشی ثابت منبسط می شود و سرعت انبساط آن به گونه ای است که می توانیم تغییرات دمایی را مشاهده نماییم.

جیوه در دماسنج شیشه ای چه کاربردهایی دارد؟

زمانی که دما تغییر می کند جیوه منبسط و منقبض می شود و در خانه ها، آزمایشگاه ها و کاربردهای صنعتی کاربرد دارد.